Müezzin Ne İş Yapar: Müezzinlik nasıl yapılır?

Müezzin camide ne iş yapar?

Müezzin, camilerde ezan okuyan, sala getiren ve namazlarda selam ile tesbih dualarını okuyan kişidir. Müezzinlik, Hz. Peygamber (asm) Efendimiz’in zamanından beri var olan bir görevdir. İlk müezzin, Bilal-i Habeşi’dir. Herhangi bir cemaat üyesi, müezzin olabilir. Genel olarak müezzin adayından, Kuran-ı Kerim’i güzel bir şekilde okuyabilmesi ve güzel bir sesinin olması beklenir.

“Peygamberimiz, yirmi kişiye ezan okutmak istemiş ve içlerinden sadece Ebû Mahzûre’nin sesini beğenmiştir.” (Dârimî, Salât, 7)

“Kıyamet günü en uzun boynu olanlar, müezzinlerdir.” (İbni Mâce, Ezân 5)

Müezzin, ezan okurken kıbleye dönmelidir. İbadet sırasında, bazı camilerde müezzin mahfili olarak adlandırılan özel bir platformda bulunurlar ve namaz aralarında duaları bu platformdan sesli bir şekilde okurlar. Güzel ses, müezzinlik görevinde önemli bir unsurdur. Zaman içinde ezanın belirli bir makamla okunması ve müezzinlerin güzel sesli olmalarının gerekliliği, müezzinliği bir sanat haline getirmiştir.

Ezanların her bir vakti için özel bir makam kullanılması, Osmanlı camilerinde geleneksel bir uygulamaydı. Bu uygulama, her namaz vaktinin kendine özgü bir kimliği ve duygu atmosferi taşıdığına inanıldığından kaynaklanır. İşte Osmanlı camilerinde her bir vaktin ezanını farklılaştırmak için kullanılan makamların bir örneği:

Hangi ezan hangi makamla okunur?

• Sabah Ezanı (İmsak): Saba Makamı
• Öğle Ezanı (Zuhr): Uşşak Makamı
• İkindi Ezanı (Asr): Hicaz Makamı
• Akşam Ezanı (Maghrib): Segah Makamı
• Yatsı Ezanı (Isha): Rast Makamı

Her bir makamın kendine özgü bir melodik yapısı ve duygu ifadesi vardır. Bu, namaz vakitlerinin önemini vurgulamanın ve insanların ibadeti daha derin bir hale getirmenin bir yoludur. Osmanlı camilerinde bu geleneksel uygulama, ezanların sadece bir vaktin başladığını duyurmakla kalmayıp aynı zamanda ruhani bir deneyim sunmalarını sağlamıştır.

Sabah namazından önce verilen selam (salâ), genellikle Hüseyni makamından okunurdu. Hüseyni makamı, Türk-Islam müziğinde özellikle sabah selamlarının okunduğu bir makam türüdür. Bu makam, duygu yüklü ve hüzünlü bir ton içerir ve sabahın erken saatlerinde ruhani bir derinlik katmak amacıyla tercih edilirdi.

Bu uygulama, sabah namazının özelliğini ve günün başlangıcının kutsallığını vurgulamak için kullanılan bir gelenekti. Selamın Hüseyni makamından okunması, ibadetin ve duaların içerdiği duygusal boyutu vurgulamaya yardımcı olurdu. Bu uygulama Osmanlı döneminde yaygın olarak kullanılırdı ve bazı geleneksel camilerde hala sürdürülebilmektedir.

Müezzinlik nasıl yapılır?

 Müezzin Ezan Okur.

Öncelikle müezzin, namaz vaktinin girdiği belirtmek için ve Müslümanları namaza çağırmak için ezan okur;

اَللَهُ اَكْبَرُ- اَللَهُ اَكْبَرُ
اَللَهُ اَكْبَرُ- اَللَهُ اَكْبَرُ
اَشْهَدُ اَنْ لَا اِلَاهَ اِلَّا اللهُ – اَشْهَدُ اَنْ لَا اِلَاهَ اِلَّا اللهُ
اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمّدًا رَسُولُ اللهِ – اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمّدًا رَسُولُ اللهِ
حَىَّ عَلَى الصَّلَاةِ – حَىَّ عَلَى الصَّلَاةِ
حَىَّ عَلَى الْفَلَاحِ – حَىَّ عَلَى الْفَلَاحِ
اَللَهُ اَكْبَرُ- اَللَهُ اَكْبَرُ
لَا اِلَاهَ اِلَّا اللهُ

“Allahu Ekber, Allahu Ekber
Allahu Ekber, Allahu Ekber
Eşhedu en Lailahe illallah,
Eşhedu en Lailahe illallah
Eşhedu enne Muhammeden Resûlullah
Eşhedu enne Muhammeden Rasûlullah
Hayyaala’s-salâh, Hayyaala’s-salâh
Hayyaala’l-felâh, Hayyaala’l-felâh
Allahu Ekber, Allahu Ekber
La ilahe illallah”

Ezanın Anlamı:

Allah en büyük ve en yücedir.
Allah’tan başka ibadete lâyık olan bulunmadığına şehadet ederim.
Muhammed’in, Allah’ın peygamberi olduğuna şehadet ederim.
Haydi namaza geliniz.
Haydi kurtuluşa geliniz.
Allah en büyük ve en yücedir.
Allah’tan başka ilah yoktur

Ezan bitince müezzin ezan duası yapar

İslam geleneğine göre, ezanın ardından müezzin, ezan duasını okur. Bu dua, cami hoparlörlerinden veya müezzinin sesiyle cemaate iletilir ve cemaat de dua sırasında sessizce veya fısıltıyla “Amin” der.

اللَّهُمَّ رَبَّ هَذِهِ الدَّعْوَةِ التَّامَّةِ وَالصَّلَاةِ الْقَائِمَةِ آتِ مُحَمَّداً الْوَسِيلَةَ وَالْفَضِيلَةَ وَالدَّرَجَةَ الرَّافِعَةَ وَابْعَثْهُ مَقَاماً مَحْمُوداً الَّذِي وَعَدْتَهُ إَنَّكَ لَا تُخْلِفُ الْمِيعَادَ

“Allahumme Rebbe hazihi’d-da’veti’t-tamme. Vesselatil kâimeti ati Muhammedenil vesilete vel fazilete ved-dereceter-refîate. vebashu makamen Mahmudenillezi veadteh. İnneke lâ tuhlifu’l-mîâd.”

“Ey şu eksiksiz davetin ve kılınacak namazın rabbi Allah’ım! Muhammed’e vesîleyi ve fazîleti ver. Onu, kendisine vaadettiğin makâm-ı mahmûda ulaştır, muhakkak ki sen vaadinden dönmezsin.”

Müezzin Namazın Farzından Önce Kamet Getirir

• Allahu Ekber, Allahu Ekber,
• Allahu Ekber, Allahu Ekber,
• Eşhedü en Lailahe illallah,
• Eşhedü en Lailahe illallah,
• Eşhedü enne Muhammeden Resûlullah,
• Eşhedü enne Muhammeden Rasûlullah,
• Hayyaala’s-salâh, Hayyaala’s-salâh,
• Hayyaala’l-felâh, Hayyaala’l-felâh,
• Kad kâmetis-Salâh, Kad kâmetis-Salâh,
• Allahu Ekber, Allahu Ekber,
• La ilahe illallah.

Müezzin, namazın farzı bitince “Selam Duasını” Okur.

“Allâhumme ente’s-selâmü ve minke’s-selâm, tebârekte yâ zelcelâli ve’l-ikrâm.”

“Allah’ım sen selamsın. Bütün noksanlardan berisin, uzaksın. Dünya ve ahiret selameti senin inayet ve yardımınla olur. Sen mukaddessin, tazime gerçekten layık olansın. Ey celal ve ikram sahibi olan yüce mabudum!”

Müezzin namaz tesbihatına başlar.

Müezzin “Peygamberimiz üzerine salavat” (getirin) anlamına gelen;

عَلي رَسؤُ لِناَ صَلَواَتٌ

“Alâ Rasulina salavat” der. Bunun üzerine cemaat salavat getirir. Sonra müezzin:

سُبْحاَنَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلهِ و لاآاِلَاهَ الا اللهُ وَللهُ اَكْبَرْ وَلا حَوْلَ ولا قُوَّةَ اِلاَّباِللهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمُ

“Subhanallahi vel hamdu lillahi ve la ilahe illellahu vallahu ekber. Ve la havle ve la kuvvete illa billahil aliyyil azim.”

“Allah’ı bütün noksan sıfatlardan tanzih eder, kemal sıfatlarla muttasıf olduğunu kabul ederim. Bütün hamd ve şükürler Allah’adır. Allah’tan başka hiçbir ilah yoktur. İhtiyaçları gideren ve zararları yok eden yalnız yüce ve güçlü olan Allah’tır.” duasını okur.

Dua bitince bütün cemaat sessizce Ayete’l-Kürsi‘yi okur.

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ

اللَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاو ;َاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ

“Allâhu lâ ilâhe illâ huve’l-hayyu’l-kayyûm. Lâ te’huzuhû sinetun ve lâ nevm. Lehû mâ fi’s-semâvâti ve mâ fi’l-ardı men zellezî yeşfe’u ‘ındehû illâ bi iznih. Ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ halfehum ve lâ yuhîtûne bi şey’in min ‘ılmihî illâ bimâ şâe vesi’a kursiyyuhu’s-semâvâti ve’larda ve lâ yeûduhû hıfzuhumâ ve huve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.”

“O’ndan başka ilah olmayan Allah, hay ve kayyumdur (ezel ve ebedidir). O’nu uyuklama ve uyku tutmaz. Göklerde ve yerlerde olan şeyler O’nundur. İzni olmaksızın O’nun yanında şefaat eden yoktur. Halkın önünde ve arkasında olanı (istikbal ve maziyi) bilir. İnsanlar O’nun ilminden, O’nun isteğinden başkasını ihata edemezler. Kürsisi semaları ve yeri içine alır. Onların hıfzı O’nu (Cenab-ı Ecelli Ala’yı) yormaz. O, pek yüksek ve büyüktür.”

Bütün Cemaat Ayete’l-Kürsi Okunduktan Sonra Tesbih Çekilir

Müezzin;

وَ هُوَ الْعَلىُّ الْعَظِيمُ ذولْجَلاَلِ سُبْحاَنَ اللهِ

“Ve huvel aliyyil azimi zul celali Subhanallah” der. Herkes 33 kez; سُبْحاَنَ اللهِ   der. Anlamı: “Allah noksan sıfatlardan uzaktır.”

Müezzin;

سُبْحاَنَ الْكَريمِ دآَءِمَنِ الْحَمْدُ لِلهِ

“Subhanel Kerimi daimenil hamdulillah” der. Herkes 33 kez; اَلْحَمْدُ لِلهِ der. Anlamı: “Hamd Allah’adır.”

Müezzin;

رَبِّ الْعاَلَمِينَ تَعاَلَى شاَنُهُ اللَهُ اَكْبَرْ

“Rabbil alemine teala şanuhullahu ekber” der. Herkes 33 kez; اَلّلَهُ اَكْبَرْ der. Anlamı: “Allah en büyüktür.”

7. Müezzin Tesbihlerden Sonra Şu Duayı Okur

لاَأِلَاهَ اِلاَّ اللّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلىَ كُلِّ شَيْءِِقَدِيرُ

“La ilahe illallahu vahdehu la şerikeleh, lehul mulku ve lehul hamdu ve huve ala kulli şey’in gadir.”

“Allah Teala’dan başka ilah yoktur, tek ilah sadece odur, ortağı da yoktur. Bütün mülk ona aittir. Bütün hamd ve senalar onadır. Her şeye kadirdir.”

Müezzin şu duayı okur;

َسُبْحاَنَ ربِّىَ الْعلِىِّ ااَعْلَ لْوَهاَّبْ

“Subhane Rabbiye’l-aliyyi’l-a’le’l-vehhab” Anlamı: “Yüce, ulu ve lütufkâr olan Rabbimi tesbih ederim.”

Bu duadan sonra cemaat hep birlikte ellerini açıp dua eder. Dua bitince آمين, Amin denilir. Anlamı: “Duamı kabul et.”

Bu şekilde müezzinin görevi nihayete ermiş olur.