Örnek Vaazlar
Kapitalizmin sonu olacağı söylenen tekelleşmenin örnekleri ulus ötesi şirketlerdir. Devasa ekonomilere sahip ulus ötesi şirketler piyasaya hakim durumdadırlar. Piyasayı istedikleri gibi yönlendirmektedirler. Dünyanın en büyük 100 ekonomisinden 71 tanesi şirket, geriye kalan 29’u devlettir. Yine dünyanın en büyük 200 ekonomisinin 157 tanesi şirkettir. Buna bağlı olarak dünya ticaretinin %75’i ulus ötesi şirketlerin elinde bulunmaktadır. Dünyanın en büyük on şirketinin toplam büyüklüğü üç trilyon doların üzerindedir. Bu ekonomik dengesizlik öyle bir hale gelmiştir ki bugün bir futbol takımının ekonomisi otuz beş ülkenin ekonomisinden daha büyük olabilmektedir. Bütün bunlar dünyada sayısı bir kaç bin olan azınlık bir kesimin, dünyanın geri kalan bütün insanlarının servetlerinden daha çok servete sahip olmasına sebep olmaktadır.
Ulus ötesi şirketler o kadar büyük ve etkili bir hale gelmişlerdir ki artık ülkelerin değil bütün dünyanın ekonomi kurallarını kendi çıkarları doğrultusunda değiştirebilmektedirler. Bu canavar firmalar için kâr maksimizasyonu; işçi sağlığından, toplumsal refahtan, barıştan, çevreden, özgürlüklerden, kamu yararından vb. düşüncelerden daha önde gelmektedir. Yine bu ulus ötesi şirketler büyümelerini devam ettirebilmek için dünyanın başka yerlerindeki kıt kaynakları elde etme amacıyla o bölgelerdeki insanların yaşam şekillerine ve kültürlerine müdahale etmekten çekinmezler.
Genelde ulus ötesi şirketler tarafından gerçekleştirilen satın alma veya birleşme taktiği ile gelişmekte olan şirketler büyük parçaya dahil olmakta bu da rekabet edilebilirliği engellemektedir.
Dünyada meydana gelen değişiklikleri anlamak için artık sadece ülkeleri gözlemleyip analiz etmek yeterli olmamaktadır. Ulus ötesi şirketleri de bu minvalde gözlemleyip analiz etmek gerekmektedir. Son dönemdeki pandemi krizi sonrasında eğitim ve sağlık gibi toplumu ilgilendiren meselelerde bireyleri büyük şirketlerin merhametine bırakmamak gerektiği anlaşılmaktadır. Gidişata bakıldığında özgürlüğe, refaha, barışa doğru bir gidişten ziyade karanlık bir ufka doğru yelken açıldığı görülmektedir.
Dikkat bu yazı özel içeriktir: Bu yazının telif hakları ornekvaazlar.com’a aittir. ornekvaazlar.com’un yazılı izni olmadan, hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, kullanılması veya yayımlanması yasaktır. Aksi yönde fiillere karşı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince kanuni yollara başvurulacaktır.
